De EU goederenhandel, januari – mei 2013 (het VK is de grote verrassing!)
De cijfers over de internationale goederenhandel zijn vandaag gepuliceerd door Eurostat. Wie doen het goed (toenemende export, afnemende grote tekorten), wie doen het slecht (afnemende exporten en importen)? Eerst wat achtergrond:
Achtergrond: een aantal EU landen (de Baltische staten, Griekenland, Spanje, Portugal, Cyprus, in mindere mate Ierland, Italië niet!)hadden tot voor kort onhoudbaar grote tekorten op de lopende rekening. Zie hier en hier en hier voor de opmerkelijk snelle toename van deze tekorten in de korte periode 2004-2006 zowel als het symmetrische karakter van de tekorten in ‘perifeer’ Europa en de overschotten in het centrum. Deze toename van de tekorten betekende overigens niet persé dat de export van de perifere landen zich ongunstig ontwikkelde. In Spanje was bijvoorbeeld het tegendeel het geval, de Spaanse export nam in deze periode sneller toe dan de Duitse! De tekorten werden vooral veroorzaakt door een zeer snelle toename va de import die voor een belangrijk deel werd gefinancierd door Duits geld, beschikbaar doordat Duitsland juist mede omdat het de binnenlandse bestedingen breidelde juist een groot overschot op de handelsbalans had. Ondertussen hebben de Duitse banken, indirect gefinancierd via het Target2 systeem, hun geld alweer grotendeels terug. Maar hoe staat het met de ontwikkeling van de tekorten? De austeriteitspolitiek bestond en bestaat vooral uit hakken en kappen, de aanvullende maatregelen gericht op groei kunnen nauwelijks serieus worden genomen (in Cyprus o.a. het afschaffen van de siësta voor ambtenaren (zie hier, p. 46), tsja, ook daar moeten ze kennelijk leren om om zes uur een gehaktbal met rode kool). Maar niet, niets, niets wat ook maar enigermate toekomstgericht mag heten. Geen investeringen, geen scholing, technologische ontwikkeling en noem maar op.
De recente ontwikkelingen. Uiteraard werkt dit, voor zover het de bestedingen betreft. Als mensen minder te besteden hebben dan besteden ze minder. Waardoor, naast de afzet van binnenlandse productie, de import daalt. Maar neemt de export ook toe? Wat laten de cijfers voor de goederenhandel voor de eerste vijf maanden van 2013 zien?
A) Ierland heeft een probleem. De importen dalen aanzienlijk – maar de exporten dalen nog sneller, zodat het overschot dat de Ieren op de goederenbalans hebben afneemt! Dit schijnt overigens te maken te hebben met het aflopen van de patenten op enkele pillen.
B). Veel landen, zoals Nederland, doen het ronduit slecht. Bijvoorbeeld Nederland en Duitsland maar ook Italië, Finland en Zweden. Frankrijk, Tsjechië en Oostenrijk hebben vooral een toenemend overschot op de goederenbalans omdat de import afneemt, niet omdat de export toeneemt. Met uitzondering van Duitsland en Oostenrijk daalt de export van deze landen zelfs! Krimp alom, in zo’n situatie leidt een toenemend overschot op de goederenbalans enkel tot meer werkloosheid en besparingen die je nergens rendabel kunt wegzetten omdat niemand durft te investeren.
C). Oost-Europa zit in de lift, vooral Polen, Bulgarije en Roemenië doen het goed. Tsjechië (hierboven al genoemd), Hongarije en Croatië zijn een beetje uitbijters. De Baltische staten lijken nog steeds meer een doorvoercentrum te zijn dan dat er werkelijke groei plaats vindt, gebaseerd op inheemse hoogtechnologsiche bedrijven (waarom begrepen en begrijpen de Chinezen wel dat dat de goede weg is, in plaats van je land uit te verkopen…).
D). Een aantal landen doet het goed: Spanje en Griekenland, waar de exporten toenemen en de importen afnemen (‘goed’ moet hier gezien worden in het kader van de nog steeds bestaande tekorten op de goederenbalans, hoewel de lopende rekening van Spanje nu min of meer in evenwicht is). Een probleem met Griekenland is natuurlijk de zeer lage basis van de goederenexport. Uiteraard gaat het ook om de export van diensten (transport, toerisme!) en zeker niet alleen om goederen. Maar ook een snelle groei leidt omdat de goederenexportsector zo klein is, slechts tot een bescheiden toename van de productie en (omdat exportsectoren altijd een relatief hoge productiviteit kennen) een nog bescheidener toename van de werkgelegenheid. Griekenland zal zich niet uit de crisis kunnen importeren, evenmin als (op een termijn van tien jaar) Spanje.
E). De grote verrassing is: het VK. Zeer onbrits lijkt de goederenexport daar opeens een groeisector van jewelste te zijn. Het is niet helemaal consistent met de (nog steeds lage) productiegroeicijfers van de Britse nijverheid, ik weet dus niet waar die 40 miljard (in schaaktermen: !!) verschil in goederenbalans tussen de eerste vijf maanden van 2012 en 2013 opeens vandaan komt. Overigens is het wel consistent met de werkgelegenheidscijfers in de industrie, die gezien de lage productie onverklaarbaar hoog zijn (ja, ik weet het, er was recent een wat minder negatieve maand, maar dat is nog steeds niet erg indrukwekkend). Wellicht wordt de productie in de Britse nijverheid onderschat, wat ook de wat onwaarschijnlijk sterke daling van de productiviteit zou verklaren: die is er dan helemaal niet.
