Gaat werk voor slechte schulden? Moeten we werk en inkomen of claims op mislukte bouwprojecten prioriteren?
‘Werk gaat voor inkomen’ zeiden ze vroeger, bij de vakbonden. Maar dat was toen. Nu gaan financiële claims op mislukte bouwprojecten voor werk, zo lijkt het. Is dat verstandig? Bedenk dat die claims de afgelopen decennia juist door private geldschepping op onder meer de bouw- en woningmarkt sterk gestegen zijn, waarbij die markt niet voldoende geld meer oplevert om de claims te voldoen. Moet de overheid die verplichtingen dan overnemen. Of moeten de schulden omlaag? Bedenk daarbij dat de huidige, zo gewenste ontschuldiging in de VS vooral wordt veroorzaakt doordat er een streep door schulden gaat – en niet doordat huishoudens braaf sparen en aflossen. Het allerbeste is natuurlijk dat je zeepbellen voorkomt. En dat kan ook, bijvoorbeeld door geldschepping ten dienste van de aankoop van bestaande woningen en aandelen aan banden te leggen. Of, zoals we dat in Nederland gedaan hebben, door woningbouwprojecten strikt te plannen en te reguleren, anders dan in Ierland, Spanje of Nevada gebeurd is. Hadden we wellicht ook met de kantorenmarkt moeten doen… maar dat terzijde. Er zijn zeepbellen geweest. En de urgente vraag is nu wat je moet doen na een zeepbel.
Moet je, zoals Ierland en de Baltische staten Estland, Letland en Litouwen deden, prioriteit geven aan de schuldeisers? Bedenk daarbij dat de schulden gebaseerd waren op monetaire geldschepping en speculatieve investeringen en beleggingen! Of moet je, zoals de IJslanders gedaan hebben en sommige staten in de VS doen (het bekende ‘inleveren van de huissleutel’) zeggen dat in een kapitalistisch marktsysteem private schulden private schulden zijn en dat de overheid er wel is om in noodsituaties mensen een minimum inkomen te garanderen maar niet om op te draaien voor mislukte projectontwikkelingen en foute beleggingen? Polen had door het gefragmenteerde en inefficiënte banksysteem niet eens last van een echte zeepbel en was ook nog eens zo verstandig de eigen munt tijdig te devalueren, na 2008. Het is duidelijk. Het afschrijven van SNS obligaties, die weinig anders zijn dan (indirecte) claims op mislukte projecten, is een van de weinige economisch verstandige dingen die we de afgelopen jaren gedaan hebben. Werk gaat voor slechte schulden.
En ja, ik weet dat in de VS niet de gewone overheid maar de centrale bank veel slechte schulden heeft opgekocht (eigenlijk een vorm van ‘securitisatie’). Maar dat was met nieuw ‘basis’geld en niet met aan de maatschappelijke geldhoeveelheid onttrokken belastinggeld zoals in Ierland tot voor kort gebeurde (is nu uitgesteld), waardoor de maatschappelijke geldhoeveelheid niet daalde en waardoor de totale werkelijke marktwaarde van de ‘assets’ van de banken enigermate gelijk bleef aan wat ze dachten dat het waard was voor de crash. Inderdaad – crisismanagement. Maar soms heb je nou eenmaal een crisis.
Good day I am so thrilled I found your site, I really found you by error, while I was looking on Aol for something else, Anyways I am here now and would just like to say kudos for a remarkable post and a all round entertaining blog (I also love the theme/design), I don