Gecentraliseerd ECB bankentoezicht: dweilen met de kraan open?
Op deze site schrijf ik meestal over economische statistieken, ook vanuit de overtuiging dat deze beter begrepen kunnen worden als ze mede vanuit wat kennis over de achtergrond van de samenstelling ervan worden besproken. Ik weet daar ook iets meer van dan de gemiddelde econoom. Deze keer echter een ander onderwerp, waar ik geen specialist in ben: bankentoezicht door de ECB. Vanuit mijn lidmaatschap van een groepje economen die voor het Duitse Handelsblatt het monetaire beleid van de ECBvan achtergronden voorziet werd mij gevraagd hier mijn mening over te geven. Uiteraard heb ik mijn huiswerk gedaan (i.e. de verdragsteksten en dergelijke gelezen, zie ook de verwijzingen in dit artikel). Maar ik ben geen ‘insider’. Desondanks toch mijn mening maar, want op 1 januari moet de hele zaak al in werking gaan treden en enige voorafgaande discussie kan geen kwaad – en juist vanuit mijn kennis van de statistieken kan ik misschien toch wat bijdragen.
Algemeen: dweilen met de kraan open? er zijn beslist redenen voor meer gecentraliseerd toezicht en vooral (dat is de essentie van de verdragstekst): controle. Maar ik ben bang dat het dweilen met de kraan open wordt. In de periode 2003-2007 was sprake van enorme vastgoedzeepbellen in Ierland, spanje en de baltische staten en woningprijszeepbellen in onder andere ons eigen landje – natuurlijk was die laatste zeepbel al langer aan de gang. En vergeleken de huidige aandacht voor het monetaire beleid kraaide daar geen haan naar. Ondanks dat de zeepbellen gepaard gingen met een gigantische toename van allerlei hypotheek- en andere schulden. Waarbij er grote problemen ontstonden toen de (veelal Duitse) kredietverlenende instellingen, na een ‘Minsky moment’, opeens hun geld terughaalden (en dat gaat om honderden miljarden Euro’s, een kapitaalvlucht die wordt gefinancierd door Target2). Door monetair gefinancierde kredietverlening nam in bijvoorbeeld Ierland de geldhoeveelheid (lees: vooral de hypothecaire schulden) met meer dan 30% op jaarbasis toe en was sprake van inflatoire woningprijsstijgingen, onverantwoorde schuldtoename, disproportionele groei van het bankwezen en een bizarre toename van de rente-inkomens van de banken. Onproductieve kredietverlening, a la Michael Hudson en Dirk Bezemer. Het geld vertrok weer, de woningprijzen implodeerden – maar de schulden bleven (overgenomen door de staat). Zolang dit systeem niet veranderd wordt (lees: afschaffen hypotheekrente-aftrek, belasten onbebouwde waarde van de grond etcetera, controles op kapitaalverkeer, failliet laten gaan van banken, kwijtscheldmogelijkheid voor schulden, aansprakelijk stellen van bankiers) zal dit keer op keer weer gebeuren. Zie zeer recente ontwikkelingen in, nota bene, Estland! Daarnaast hebben we natuurlijk te maken met zaken als het Vestia schandaal en ‘predatory banking’- volgens de verdragsteksten moet dat allemaal gewoon mogen. Tsja. Legaliseren van hard drugs brengt minder schade toe.
Specifiek Het idee dat er een ‘Berlijnse muur’zou kunnen bestaan tussen het monetaire beleid en het bankentoezicht door de ECB is natuurlijk onzin, zie ook artikel 19 van de verdragstekst waarin staat dat de ECB mensen in het bestuur van het toezichthoudend orgaan benoemd. Daarnaast wordt er natuurlijk meer macht in Frankfurt geconcentreerd, zonder meer parlementaire controle is dat niet wenselijk, ondanks dat veel kennis over toezicht natuurlijk in het systeem van Eurozone centrale banken zit (‘toezicht’hoeft natuurlijk niet onder de onafhankelijkheid van de bank te vallen). Daarnaast is het uiteraard noodzakelijk dat tegelijkertijd met centraal toezicht ook gecentraliseerde deposito-garantie wordt ingevoerd (wat Jan Kees de jager vermoedelijk weer niet wil…). Tsja. Je moet die euro wel willen, natuurlijk.
