Het alsmaar dalende prijsniveau in Ierland – ‘debt deflation’ in de hoogste versnelling
Volgens de canon van ‘de Troika’, het samenwerkingsverband van de ECB, de Europese Unie en het IMF, is het voor landen als Ierland van levensbelang om de loonkosten te verlagen. De daaruit resulterende daling van het prijsniveau zou landen weer ‘competitief’ maken, waardoor ze meer kunnen exporteren en de schulden kunnen terugbetalen. En het lijkt erop dat de eerste stap van dit scenario in Ierland gelukt is afgerond – want het prijsniveau is, ten opzichte van andere Eurozone-landen, dramatisch gedaald. Economisch gaat het nog steeds slecht – de productie en de verkopen dalen, de werkloosheid stijgt – maar de Ierse prestatie lijkt (lijkt!) erop te wijzen dat het ‘loonsverlagingsscenario’ althans theoretisch kan werken: een overheid kan, kennelijk, loonsverlagingen afdwingen die tot een daling van het prijsniveau leiden.
Natuurlijk, in de Baltische staten, waar dit beleid ook gevoerd is, zijn de prijsniveaus alweer aan het stijgen, richting gemiddelde, en Ierland had het hoogste prijsniveau van de hele Eurozone, wat het wellicht makkelijker maakte omlaag te gaan, richting gemiddelde. Maar een kniesoor die daar op let – het prijsniveau ging omlaag. Succes! Wij beheersen de wereld! ‘Austerity’ werkt! Althans – op het eerste gezicht. Maar is het prijsniveau in Ierland werkelijk gedaald doordat de lonen zijn gedaald? Nee dus. Het totale prijsniveau van een land is ongeveer het gemiddelde van het consumptieprijsniveau, het investeringsprijsniveau en de prijzen die de overheid moet betalen. Meestal kijken we enkel naar het consumptieprijsniveau, vanuit de (onjuiste) veronderstelling dat dit het totale prijsniveau goed benaderd. Er zijn echter altijd verschillen en deze kunnen aanzienlijk zijn. In Ierland zijn ze momenteel zelfs zeer aanzienlijk. Vooral het investeringsprijsniveau laat een zeer scherpe daling zien, niet veroorzaakt door lagere lonen (in combinatie met hogere productiviteit) – maar door lagere prijzen voor woningbouw en grond.
Ook het consumptieprijsniveau is vooral lager doordat de prijzen voor ‘wonen’ omlaag zijn gegaan. Goed voor veel Ieren, natuurlijk, maar niet goed voor de mensen die geleend hebben, om grond of woningen te kopen. Het prijsniveau en de vermogens gaan omlaag – maar de schulden en de rente daarop blijven gelijk. Schulddeflatie heet dat, en het is erkend fnuikend voor welke economische ontwikkeling dan ook. Wat overigens een politieke keuze is: de lonen wel omlaag, maar de schulden niet. Terwijl toen de woning- en grondprijzen inflatoir stegen, wat sowieso alleen maar mogelijk was door de zeer royale kredietverstrekking door de banken, niemand een probleem maakte van stijgende schulden… De banken hebben toen hun merkwaardige monopolie op de onbeperkte creatie van het staatsgeld fors misbruikt. En nu zullen de schulden, willen we ooit nog uit dit moeras komen, ten dele moeten worden kwijtgescholden. Voor wie dat raar vindt: als een pensioenfonds 8 of 10 of 15% afboekt op de schulden aan de (toekomstige) pensionado’s, omdat ze in het verleden een foute beleggingsinschatting hebben gemaakt, dan staan veel economen te juichen. Heel veel Ierse huishoudens bevinden zich a-forteriori in de positie van die pensioenfondsen met ‘de banken’ in de positie van de pensionado’s…. Maar de huishoudens – daar gaat natuurlijk niet om, in de economie. Banken zijn belangrijker. En machtiger.
Thank you, I have just been searching for info about this topic for ages and yours is the greatest I’ve discovered till now. But, what about the bottom line? Are you sure about the source?
Bonjour, J’ai lut votre article avec énormement d’attention, c’était très agréable et pédagogique. Merci, je visterai régulièrement votre site pour y trouver de l’inspiration.