Zomaar wat rekenflodders van Edin Mujagic en Sylvester Eijffinger
A. Vandaag een column van Mujagic/Eijffinger op Mejudice, waarin staat:
“Twee procent inflatie per jaar lijkt niet veel te zijn en er is bijna niemand die daarvan in paniek zal raken. Toch betekent twee procent inflatie per jaar twee decennia lang een halvering van de koopkracht.”
Fout 1. Twee procent inflatie gedurende twee decennia betekent dat het prijspeil stijgt van 100 naar 145,7, wat weer betekent dat de koopkracht van 100 Euro daalt naar 100/1,457 = 69. Een daling met 31% dus, en geen halvering. Een stijging van het prijspeil met de (bijna) de helft is niet hetzelfde als een daling van de koopkracht met de helft! Ik hoop dat de studenten in Tilburg dat ook leren.
Fout 2. Een daling van de koopkracht waarvan? Een daling van ‘de koopkracht’ wordt wanneer je het zo neerschrijft in het algemeen opgevat als een daling van de koopkracht van ‘Jan Modaal’. Echter, als het inkomen van Jan Modaal wordt gecorrigeerd voor de inflatie dan daalt deze koopkracht natuurlijk niet. Wat Mujagic en Eijffinger vermoedelijk bedoelen is een daling van de koopkracht van de rekenmunt en niet van de inkomens, maar dat moeten ze er dan wel bij zeggen.
B. Op de FTM site stelt Mujagic:
“Vergeet alleen niet dat Keynes… óók in een adem met die aanbeveling gezegd heeft dat er in goede tijden begrotingsoverschotten moeten zijn om zo buffers aan te leggen waarmee de overheid in een recessie meer kan uitgeven. Dat heeft Nederland steeds weer nagelaten te doen. Sinds de jaren tachtig hebben we welgeteld vijf keer een, bescheiden, begrotingsoverschot laten zien. Gemiddeld was er elk jaar een begrotingstekort van 3,1 procent van het bbp. Het creëren van structurele overschotten was overigens niet onmogelijk, kijk maar naar de prestaties van Zweden en Finland. Die hadden jaar in jaar uit forse overschotten. Hiermee heeft Nederland zijn recht verspeeld om zich op Keynes te beroepen nu het economisch minder gaat. Het lijkt mij dat je als land óf het volledige advies van Keynes moet volgen, of zijn hele advies negeren.”
Fout: waar het hierbij om gaat is de staatsschuld als percentage van het Bruto Binnenlands Product. En dan eigenlijk niet alleen de staatssschuld, maar de staatsschuld gecorrigeerd voor aan de ene kant de afname van de gasvoorraden en aan de andere kant de besparingen van de overheidspensioenfondsen en (omdat pensioenpremies belastingaftrekbaar zijn totdat ze worden uitgekeerd) de uitgestelde belastingopbrengsten die deel uitmaken van de pensioenbesparingen van de reserves van de overige pensioenfondsen. Maar zelfs als je dat niet doet dan blijkt uit de cifers dat de staatssschuld (als percentage van het BBP) wel degelijk kan afnemen als er toch een bescheiden tekort is, door het gecombineerde effect van de geldontwaarding en de economische groei. Je hoeft geen overschot te hebben om het EMU-tekort te laten dalen! Reken mee: de schuld is 80% van het BBP, het tekort is 2%, de inflatie is 2% en de economische groei is 2%. Het nieuwe tekort wordt dan: (82/1,0404) = 78,8%. Ik hoop dat de studenten in Tilburg dat leren.
En Keynes had wellicht iets subtielere overtuigingen, die op dit moment wellicht een inspiratie kunnen zijn voor de Griekse overheid (maar ik geef toe: vanaf Wikipedia, ik heb het ‘How to pay for the War’ waar dit citaat op gebaseerd is niet zelf gelezen!):
During World War II, Keynes argued in How to Pay for the War, published in 1940, that the war effort should be largely financed by higher taxation and especially by compulsory saving (essentially workers lending money to the government), rather than deficit spending, in order to avoid inflation. Compulsory saving would act to dampen domestic demand, assist in channelling additional output towards the war efforts, would be fairer than punitive taxation and would have the advantage of helping to avoid a post war slump by boosting demand once workers were allowed to withdraw their savings”
Een heel fraaie zin van Mujagic vind ik overigens de volgende:
“Iets verder op, onder het kopje ‘Begrotingswaanzin’, stelt Engelen dat er ‘geen goede wetenschappelijke argumenten voor een begrotingslimiet van min drie procent’ zijn. Dat mag dan wel zo zijn, maar het gaat hier om door onszelf geëiste regels. Nederland stelde ze zelfs als voorwaarde voor deelname aan de euro!”.
Hoe zeiden ze dat vroeger ook alweer in Duitsland? Was dat niet iets met ‘Befehl’ erin, of zo?
Ooit eens van Michael Hudson geleerd dat de Babyloniërs de ‘regel van 72’ gebruikten. Deel 72 door het rentepercentage en je hebt ruwweg de verdubbelingstijd.
experts te maat afnemen moet gebeuren want er worden zomaar wat dingen geroepen. Dit stuk vind ik wat dat betreft erg mager moet ik zeggen. Corrigeren voor gasvoorraden en pensioenen, als we daaraan beginnen heeft straks geen enkel land nog één cent schuld. Eiffel Toren is heel wat waard om nog maar te zwijgen van de Mona Lisa toch
Beste Johan,
ik schrijf wat minder impulsief dan het af en toe misschien lijkt.
A. Het aardgasverhaal ontleen ik aan Frits Bos, zie met name p. 44 en verder van deze studie:http://www.cpb.nl/publicatie/dutch-fiscal-framework-history-current-practice-and-role-cpb
B. Het pensioentegoedenverhaal ontleen ik aan Marcel van Dam. ‘Brief aan eurocommissaris Olli Rehn’, van 5 april jongstleden (geen link).
Overigens is het aardig te filosoferen over de waarde van de Griekse kunstschatten in de musea buiten Griekenland: http://www.ancientgreece.co.uk/
En wat praktischer: het schuldenprobleem is ontstaan doordat landen gingen lenen van banken gevestigd in andere landen, waarbij in de politieke besluitvorming van de EU een land als Duitsland mordicus kiest voor de eigen belangen. Als de schulden bij de inwoners van het eigen land waren geplaatst (nog niet zolgang geleden deden wij dat ook nog!) dan was het hele probleem voor de Grieken zowel als voor ons aanzienlijk kleiner geweest, de Grieken hadden dan hun eigen schuld in eigendom gehad.