Grafiek van 7/12/11. Autoverkopen.
Kent u die van al die Porsche Cayenne’s die in Griekenland zouden rondrijden? Ik niet. Ik ken die van de autoverkopen die in Griekenland met meer dan 60% zijn teruggelopen. En die kent u waarschijnlijk dan weer niet! Want het tekent het niveau van de discussie over de Euro en de Europroblemen dat je wel overal dat verhaal over die Porsche’s kunt lezen – maar dat je nergens iets ziet over de epische terugval van de autoverkopen in, onder andere, Griekenland. Maar het Griekse verhaal komt morgen. Het verhaal van de autoverkopen is namelijk nogal ingewikkeld, omdat allerlei historische en conjuncturele en macro-economische ontwikkelingen door elkaar heen lopen. Vandaag het macro-economische verhaal, morgen de leuke dingen.
De basis van het macro-economische verhaal is dat geld moet rollen of beter gezegd: stromen. Geld stroom rond, in de economie. Het gaat van huishoudens naar bedrijven en vandaar weer naar andere bedrijven of naar de overheid en vandaar weer naar de huishoudens….. En soms komt er geld bij, bijvoorbeeld als u een hypothecaire lening afsluit voor de aankoop van een huis. Dan wordt er door de bank geld geschapen (uit het niets op uw rekening gestort, dus). Of als u rood staat en toch geld uit de flappentap haalt, ook dan komt er, boekhoudkundig gezien, geld bij in de economie. En soms verdwijnt er geld, bijvoorbeeld als u de hypothecaire lening weer aflost of als uw salaris wordt gestort en u dus wat minder rood staat. Of geld gaat minder snel stromen, bijvoorbeeld doordat bedrijven en particulieren hun rekeningen niet op tijd betalen. Of doordat banken hun geld niet meer op eigen rekening of op die van andere banken stallen maar bij de ECB onderbrengen, of het inruilen voor dollars. Of omdat consumenten het sparen, wat meestal gedaan wordt door minder grote aankopen, zoals die van auto’s te, verrichten… en dat is natuurlijk niet goed voor de bestedingen en de economie (zie de grafiek).
De overheid kan de teruggang van deze investeringen (volgens de boekjes) tegengaan door de rente te verlagen. En dat is de afgelopen jaren ook gebeurd in de Eurozone: de rente die de ECB aan de banken rekent is fors verlaagd. En de reden om dat te doen was inderdaad dat het geld minder hard ging rollen en dat er minder geld ging rollen: er werden minder auto’s en huizen verkocht en gebouwd. Niet voor niets stunten autobedrijven (die soms indirect ook een bankvergunning hebben!) met lage rentetarieven. Maar: heeft die lage rente ook gewerkt? Niet al te denderend, volgens de grafiek – en daar wordt het toch wat ingewikkeld.
Uit de grafiek blijkt namelijk ook dat er een groot onderscheid is tussen de Eurolanden en de rest van de EU. Met name in Oost-Europa stegen de autoverkopen in de jaren voor de crisis sprongsgewijze – men zit daar wat betreft de explosieve ontwikkeling van de autoverkopen in dezelfde historische ontwikkelingsfase als de VS in de jaren twintig, West-Europa in de jaren vijftig en zestig (ja, we liepen toen dertig jaar achter op de VS op autogebied) en China nu. En in zekere zin houdt dat ons (of houdt dat in ieder geval Duitsland en Frankrijk) overeind – de totale autoverkopen in de EU zijn (anders dan in de VS) nog steeds hoger dan in 2006. Maar in de Eurozone zelf is, anders dan in de EU als geheel, wel duidelijk sprake van een forse envooral gedurige teruggang. En deze macro-gegevens zijn belangrijk. Ze geven aan dat de Euro-autoindustrie in toenemende mate afhankelijk is geworden van export naar buiten het Euro-gebied. En dan werkt een lage rente hier natuurlijk minder goed. Het gaat dan om de koopkracht buiten de Eurolanden, die natuurlijk niet van de Euro-rente afhankelijk is. Maar dat is niet de enige reden om het renteverhaal te relativeren. Want het gaat, binnen de Eurozone, niet alleen om het macro-plaatje. Binnen de Eurozone blijken er zeer grote verschillen tussen de landen te zijn, ook wat betreft de autoverkopen. De geldstromen hebben zich verlegd, de rivier heeft een andere bedding gekozen. Voorlopig de constatering dat het enkel met de monetaire politiek bestrijden van het lage niveau van de bestedingen mede daarom niet gaat lukken. Maar daarover morgen meer.
