De operationalisering van het begrip ‘inflatie’.
Naar aanleiding van een uitzending van RTL 7 waarin allerlei (onder andere in goud handelende) experts de inflatieangst probeerden aan te wakkeren: we zijn toe aan een wat scherpere definitie van het begrip ‘inflatie’. Waarom?
De inflatie in de zin van de ‘P’ in de bekende verkeersvergelijking, MV = PT, wordt door economen niet goed gemeten. (M: de geldhoeveelheid, V: de omloopsnelheid van het geld, P: de gemiddelde prijs per transactie en T: het aantal transacties). Vaak gebruiken economen de consumentenprijsindex om de inflatie in beeld te brengen, de geharmoniseerde index is zelfs de officiele doelvariabele van de Europese Centrale Bank. Niet slim:
* De consumentenprijsindex meet de prijsontwikkeling van de consumentenbestedingen. En weliswaar zijn deze bestedingen ongeveer 50% van het totaal (en niet 70%, zoals vaak wordt verondersteld) en daarmee een groot deel van de totale bestedingen, toch zijn er ook nog 50% andere bestedingen (N.B. – de gezinsconsumptie is wel 70% van de totale bestedingen, maar 20%-punt daarvan is overheidsconsumptie, dus consumptie van huishoudens die via de overheid bekostigd wordt. Denk onder meer aan onderwijs).
* zaken die buiten de index vallen zijn bijvoorbeeld investeringsgoederen, maar ook (DAAR ZIJN ZE WEER) de prijzen van huizen zitten er niet in, net zo min als de salarissen van onderwijzend personeel.
* zoals u weet zijn de prijzen van huizen (toch niet de minst belangrijke transactie: als je een huis van 150.000,– koopt dan is dat toch gelijk aan 5 tot 7 jaar boodschappen!) momenteel in Nederland: aan het dalen. En wel met ongeveer 2 tot 3% op jaarbasis. De ongeveer 2,6% stijging van de prijsindexvan de gezinsconsumptie laat dit buiten beeld, de prijsstijging in de totale economie is geringen (zeker als we ook de dalende aanneemprijzen van bouwprojecten en de grondprijzen erbij betrekken, over andere investeringsgoederen weet ik momenteel weinig)
* En daar komt dan weer bij dat (het bezit van) een huis ook een vermogenscomponent kent. Zeker het Amerikaanse, maar ook het Nederlandse voorbeeld laat zien dat in tijden dat de prijzen van huizen gaan stijgen er minder gespaard wordt, omdat men denkt dat het vermogen toch al toeneemt. En in tijden van dalende prijzen vindt het tegengestelde plaats: momenteel schijnen mensen bijvoorbeeld hun spaargeld zelfs te gebruiken om hun hypotheek af te lossen: debt deflation in volle glorie en een actie die direct tot geldvernietiging leidt.
* huishoudens hebben dus geld nodig om hun balansen te herstellen. Het idee dat een stijging van de geldhoeveelheid (ik heb het dan niet over een vertienvoudiging ervan, maar bijvoorbeeld een stijging met 10%) direct tot inflatie leidt is daarom niet werkelijk actueel. Wellicht leidt het enkel tot een daling van de omloopsnelheid, of in deze deflatoire tijden tot een stijging van het aantal transacties.
* maar goed, zelfs daar hoeven we ons geen zorgen over te maken, want de geldhoeveelheid stijgt absoluut niet hard, op het moment. Het percentage (M3) ligt ongeveer op 3%, ik verwacht zelf dat dit nog gaat dalen.
* Al met al: de prijsstijging van de gehele economie is momenteelvermoedelijk aanzienlijk lager dan aangegeven door de prijsindex van de consumentenprijzen, de geldhoeveelheid stijgt bijzonder weinig (de officiele richtlijn van de ECB is 4,5% per jaar) en een stijging van de geldhoeveelheid kan op dit moment net zo goed tot een daling van de omloopsnelheid leiden of een afname van het aantal transacties. Specifiek voor de huizenmarkt kan gesteld worden dat de geldhoeveelheid daar nog verder zal afnemen (minder en lagere hypotheken), waardoor de P van de huizen zowel als de T van het aantal transacties nog verder omlaag zal gaan.
Geen paniek dus.
En o ja, ook geen goud kopen. Spaanse staatsobligaties lijken een veel veiliger optie (lage overheidsschuld, geen erg hoog tekort, enorme overcapaciteit in de economie, enzovoorts).
En o ja, het opkopen van Griekse overheidsschuld op de secundaire markt leidt niet tot geldschepping. Maar dat wist u ongetwijfeld al.
