Grafieken van 20/11/11. De dynamische Spaanse arbeidsmarkt – en de kosten van de Euro.
De irriterende empirische gemakzucht van hooggeachtte economen… sorry, maar dat moest er even uit. Twee dagen geleden keek ik naar economen op de Duitse tv. En daar was hij weer: de leugen van de Mediterrane spilzucht. Alle landen daar (‘van Madrid tot Athene’) zouden niet veel beters weten te doen dan te leven op de zak van de hardwerkende Duitsers… terwijl in werkelijkheid de overheidstekorten in Spanje het afgelopen decennium aanzienlijk lager waren dan in Duitsland. Sterker: Spanje kende vele jaren met overschotten, terwijl Duitsland regelmatig onder de 3%-grens zat… En nog steeds is de Spaanse staatsschuld veel lager dan de Duitse. Helaas is dit alles deel van een patroon. Of het nu gaat om het Ierse export’succes’ (dat niet bestaat), of het hoge tekort van de Italiaanse overheid (nee, dus) of de hoge consumptie van de Grieken (is al met tientallen procenten gedaald…) – telkens weer blijkt men niet goed op de hoogte.
Een ander voorbeeld: de Spaanse arbeidsmarkt. Die zou rigide en sclerotisch zijn. Maar nee dus en integendeel. In de decennia na 1990 was de Spaanse arbeidsmarkt juist de meest dynamische en succesvolle van Europa… Vergeleken met 1992 is het aantal Spaanse banen nu, ondanks de enorme teruggang na 2008, nog steeds 40% hoger terwijl het aantal Duitse banen in al die tijd maar met 10% gestegen is (grafiek 2) . En alweer verbaas ik me over het gebrek aan vertrouwen dat met name rechtse economen in de markt hebben – de realiteit moet zoveel mogelijk worden aangepast aan de frictieloze modellen van slechte studieboeken, waarbij men niet eens de moeite neemt om eens ‘á prima vista’ naar die realiteit te kijken. Natuurlijk, er zijn rigiditeiten op de Spaanse arbeidsmarkt. Mensen hebben bijvoorbeeld minder recht om in deeltijd te werken dan bij ons. Maar een van de mooie dingen van ‘markten’ is juist de creativiteit – het vermogen om ondanks obstakels en problemen toch te functioneren. Kijk slechts naar de XTC-markt, of de vrouwenhandel! Of naar de Spaanse arbeidsmarkt – ondanks alle obstakels veel succesvoller dan de Duitse.
Althans, tot 2007. Want sinds juni 2007 is de werkloosheid in Spanje is al vier jaar op rij continu aan het stijgen… (grafiek 1). Wat gebeurde er in maar vooral ook na 2007? De huizen zeepbel is al jaren geleden geklapt, maar de werkloosheid stijgt nog steeds, dat kana het niet alleen maar zijn. En ook de overheidsfinancien in Spanje zijn niet desastreus. Zou het misschien iets te maken hebben met een Europese Centrale Bank die niet doorheeft dat de huidige vertrouwenscrisis geen crisis van vertrouwen in de Spaanse overheid is, maar een crisis van vertrouwen in de Euro? En die faalt in haar pogingen het vertrouwen in de eigen munt (inclusief het vertrouwen in schulden die daarin genomineerd zijn) overeind te houden, waardoor de rente tot onhoudbaar niveau stijgt en er nog meer bezuinigd moet worden in plaats van dat de ECB probeert het vertrouwen te herstellen? Zo ja, dan kan op zijn minst een groot deel van de Spaanse werkloosheid worden gezien als een van de kosten van het Eurosysteem.
