Werkloosheid in EU stevent af op record… (en de ECB wil het niet weten)
De komende tijd veel aandacht voor de werkloosheid. Want dat is nodig. Monetaire perikelen eisen alle aandacht op – maar die problemen zijn, als men wil, betrekkelijk eenvoudig op te lossen. Zie het voorbeeld van Japan, zie het voorbeeld van het Verenigd Koninkrijk, zie het voorbeeld van de VS, zie het voorbeeld van Polen. Of het voorbeeld van Nederland in de jaren tachtig en negentig, toen ons begrotingstekort aanzienlijk groter was dan dat van Italie nu. Werkloosheid is minder eenvoudig op te lossen. En dat wordt steeds lastiger. Want het aantal werklozen in de EU is alweer 7 maanden op rij aan het toenemen. En het werkloosheidspercentage stijgt (zie grafiek), volgens de nieuwe, uitgebreide gegevens van Eurostat, en we doen het, in Europa, slechter dan de VS en Japan. Wellicht dat de EU-werkloosheid op het moment van schrijven zelfs al een nieuw record heeft gevestigd.
Een van de centrale plaatsen waar de werkloosheid te weinig aandacht krijgt is Frankfurt, de zetel van de Europese Centrale Bank, waar in de modellen van dezebBank (ECB) de 22,6% werkloosheid van Spanje simpelweg wordt weggedefinieerd… Gelooft u dat niet? Ik praat hier slechts Frank Smets na, hoofdeconoom van de ECB. De ECB gebruikt economische modellen om de economie te analyseren, en te voorspellen. En die modellen kennen geen werkloosheid. Het bestaat niet. Werkloosheid is een nutsmaximaliserende keuze, en niet iets dat je overkomt, en als de werkloosheid verdriedubbelt zoals in onder meer Spanje is gebeurd dan is dat ook een keuze en het kan dan, volgens de achterliggende filosofie van dit soort modellen, dus weggelaten worden uit de economische ‘games’ van de ECB… Nee, ik overdrijf niet. Laten we namelijk maar eens kijken wat de ECB zelf zegt over het NAWM, het New Area Wide Model waar ze zo trots op zijn:
“The New-Area-Wide Model (NAWM) is a micro-founded open-economy model of the euro area, which is designed for use in the (Broad) Macroeconomic Projection Exercises regularly undertaken by ECB/Eurosystem staff and for policy analysis.
the key features of the model are:
– Its scale – compared with a typical DSGE model – is relatively large.
– Employing Bayesian methods, it estimates 18 key macroeconomic variables, including real GDP, private consumption, total investment, government consumption, exports and imports, a number of deflators, employment and wages, and the short-term nominal interest rate.”
Eerst een van mijn stokpaardjes: in tegenstelling tot wat hierboven gezegd wordt hebben dit soort modellen helemaal geen micro-economische fundering. Er wordt niet uitgegaan van de individuele personen, huishoudens of bedrijven – helemaal niet. Het is, veel meer dan de Nationale Rekeningen, die wel op individuele gegevens zijn gebaseerd, een naief macro-economisch model, waarin de macro economische sectoren zoals ‘het bedrijfsleven’ of ‘de huishoudens’ een geheel zijn, en ook als zodanig handelen. Als de huren omhoog gaan dan huurt die ene ‘representatieve consument’ een stukje minder van dat ene ‘representatieve huis’ dat in Holland staat en koopt hij er wat meer van. Letterlijk, zie de modellen van het Centraal Planbureau. Dat er ook huishoudens zijn die helemaal geen hypotheek kunnen krijgen speelt geen rol. Bizar. Maar dat terzijde. Waar het om gaat: werkloosheid ontbreekt, in het model. De representatieve consument kiest gewoon voor wat meer of wat minder uren in zijn representatieve baan… maar heeft nog steeds wel een baan.
Deze constatering is niet enkel mijn kritiek. Ook een van de scheppers van dit model, Frank Smets, geeft dit toe en ziet dit als een grove fout:
“Over the past decade an increasing number of central banks and other policy institutions have developed and estimated medium-scale New Keynesian DSGE models. The combination of a good empirical fit with a sound, microfounded structure makes these models particularly suitable for forecasting and policy analysis. However, as highlighted by Galí and Gerter (2009) and others, one of the shortcomings of these models is the lack of a reference to unemployment. This is unfortunate because unemployment is an important indicator of aggregate resource utilization and the central focus of the policy debate.”
Hier alweer, zoals in vrijwel alle zogeheten DSGE-artikelen, de retorische kletsika over de micro-fundering, die geen microfundering is. En die ‘good empirical fit’ – ik ben beslist nog niet overtuigd, door wat ik daarvan gezien heb (zie ook beneden). Maar dat terzijde: Smets probeert er serieus wat aan te doen en bouwt, samen met een aantal anderen, werkloosheid in het model in. En wat gebeurt er dan…? Drama!
“First, we show that wage markup shocks play a smaller role in driving output and employment fluctuations than previously thought”.
Is zo’n onschuldig zinnetje drama? Ja, nou en of. Het geeft aan dat de loonsverlagingen (eufemistisch ‘negative wage mark up shocks’ gneoemd) die de afgelopen jaren zo enthousiast zijn gepropageerd voor landen als Ierland, Spanje, Letland, Litouwen, Estland, Griekenland en Italie dus helemaal niet zo goed werken, en niet tot een wonderbaarlijke vermeerdering van werkgelegenheid leiden. Anders dan het NAWM aangeeft. Die ‘good empirical fit’ was dus helemaal niet zo goed, blijkt nu, volgens het werk van Smets zelf. Je zou dus zeggen: op de schroothoop, met het NAWM. Maar het aangepaste model is getest voor de VS, en niet voor de EU. Het NAWM wordt daarom kennelijk en volgens de website van het ECB nog steeds gebruikt, zonder werkloosheid maar met die wonderbaarlijke vermenigvuldiging van banen, hoewel het volgens het werk van de schepper er van, Smets, dus ouderwets, achterhaald, empirisch zwak en daarmee afgekeurd voor alle diensten is. Helaas, beste Ieren/Letten/Esten/Litouwers/Grieken/Spanjaarden/Italianen. We blijven toch nog maar even aandringen op verdere verlagingen, want dat eist het model.
O ja, ook dit nog:
“Secondly, fluctuations in our estimated output gap are shown to be the near mirror image of those experienced by the
unemployment rate, and to be well approximated by conventional measures of the cyclical component of GDP. Thirdly, demand shocks are the main driver of unemployment fluctuations at business cycle frequencies, but wage
markup shocks are shown to be more important at lower frequencies”.
Oftewel – het model levert nu dezelfde resultaten op als een simpele combinatie van een gedetrendeerd BBP met de werkloosheid en de klassieke Keynesiaanse economie, waarbij het niet onverstandig is als de lonen min of meer in de pas blijven met de productiviteit… Is dat alles? Nee.
Want het valt gezien de ontwikkelingen van dit moment niet uit te sluiten dat de werkloosheid in Spanje, momenteel 22,6% en Griekenland, momenteel waarschijnlijk rond de 18,5%, uiteindelijk een niveau van tussen de 25 en de 30% zal bereiken. En nog meer lowlights over de werkloosheid in de EU:
* Ook de langdurige werkloosheid is aan het stijgen
* De werkloosheid in de EU als totaal stijgt al zeven maanden op rij
* De jeugdwerkloosheid in Griekenland ligt net als in Spanje boven de 40%
Maar ja, dat is allemaal niet belangrijk, in het NAWM waar de ECB zo trots op is. Dus laten we er maar niet meer over praten. Dan bestaat het ook niet. Net als in het model.
Mooie Merijn wist niet dat het zo erg was eerlijk gezegd. Niet te geloven wat een sadistische malloten er in Frankfurt rondlopen.
Zeer leerzaam bericht! Ik kan zeggen dat ik dit niet zag aankomen in de huidige lastige tijden! Bestaat er een methode om me aan te melden voor deze site?