Economische modellen zijn soms zwaar ideologisch geladen. En dit soort normatieve modellen spelen in onze Eurocrisis een grote rol. Misschien niet altijd zichtbaar en direct. Maar op de achtergrond wel degelijk. Dit artikel gaat hierover. Deels om een specifieke ideologie aan de orde te stellen – maar ook om te laten zien dat je dit kunt analyseren. In het onderhavige geval gaat het om de overheid. Er is in veel maatschappelijke discussies maar ook bij veel beleidsmaatregelen een onnadenkende, vanzelfsprekende afkeer van de overheid. Snijden in de overheid wordt, qualitate qua, gezien als welvaartsbevorderend.
Je kunt je afvragen waar dit vandaan komt. En dan kom je bij de economische modellen terecht, bijvoorbeeld die van Lans Bovenberg en Roel Beetsma (B&B). Let wel: overheden zijn momenteel ‘too big to hail’, we zullen er zeer kritisch naar moeten kijken. Maar dat is juist het punt. Gedachtenloos snijden is niet kritisch. Wat tot vergissingen kan leiden. Zie bijvoorbeeld deze column, waarin ‘snijden in de overheid’ gedachteloos wordt geprogageerd (er zijn bijvoorbeeld geen links naar de veronderstelde empirische feiten). En dat hangt samen met de model-aannames, zoals die in het model van B&B, die in het achterhoofd van zulke economen zitten. Waarbij het niet enkel om de technische aspecten van de modellen gaat. Maar juist ook om het klakkeloos, a-kritisch gebruiken van verstrekkende aannames en tendentieuze terminologie over hoe de wereld in elkaar zit.
Het B&B model dat concludeert dat we, in de EU, een conservatieve Centrale Bank moeten hebben en een schuldenplafond voor landen. Dit om ‘myopic governments’ (democratisch gekozen regeringen) te breidelen. Deze conclusie is gebaseerd op een idee over van het (dis)nut dat we van de overheid hebben. De auteurs maken daarbij, om de veronderstelde (!) negatieve invloed van overheidsuitgaven
Niet echt. Om dit aan te tonen zullen we aan wat close reading moeten doen, waarbij cursief een aantal opmerkingen zijn geplaats bij de tekst. Het woord is aan B&B, die onze geliefde monetaire unie beschrijven (waarbij ik een aantal opmerkelijke aannames die ik hier niet bespreek vet heb gearceerd en delen van de tekst heb weggelaten):
2. The model
2.1. Output and social objectives
The monetary union consists of n participating countries. Whereas the common central bank (CCB) sets monetary policy for the entire union, fiscal policy is determined at a decentralized, national level by the n governments. All economies are identical and each economy produces a single perfectly substitutable good. Without barriers to commodity trade, the inflation rate is uniform across the union. Labor is immobile internationally.
Consider some economy i (i=1,..,n) … workers are represented by trade unions whose sole objective is to achieve a target real wage rate, the logarithm of which we normalize to zero. Therefore, the … wage rate in period t is set equal to the (rationally) … price level in period t, pt e …. Nominal wage contracts are signed before discretionary policies are selected …
De overheid is hier dus passief. En de reële lonen kunnen alleen stijgen of dalen door vergissingen van de vakbonden.
Output of a representative firm in country i amounts to Yit = Lit(h) (0<h<1), where Lit is labor … Pt and Wt denote, respectively, the price level and the wage rate, which are uniform across the union.
Elk land heeft dus 1 bedrijf dat ook nog eens dezelfde technologie heeft en dezelfde lonen betaalt als de bedrijven in de andere landen. En, oeps, is dit echt de Marxistische/Ricardiaanse arbeidswaardetheorie geschoond voor de meerwaarde die de kapitalisten toevalt?! Zie ook beneden.
…
In addition to distortionary output taxes, we allow for other, non-tax, distortions due to, for example, union power in the labor market or monopoly power in commodity markets.
(A) Hier worden voor het gemak alle belastingen die geen ‘lump sum’ belasting zijn gedefinieerd als ‘verstorend’. Niet echt een neutrale term. En een ‘lump sum’ belasting is het volgende: iedereen betaalt hetzelfde bedrag. Mallepraat, iedereen dezelfde belasting? Natuurlijk. Maar dat betekent niet dat een bepaald slag economen dergelijke belastingen niet propageren, ik wijs u op het veelgebruikte boek ‘Markten en overheid‘ van Eijgelshoven, Nentjes en Van Velthoven. En het neo-liberale pogen een dergelijke belasting in te voeren (de poll tax) heeft Margaret Thatcher de politieke kop gekost – de grenzen aan de neo-liberale politiek? Zonder de belastingen die we nu hebben zou onze huidige economie overigens niet bestaan en zouden we waarschijnlijk in een Somalië-achtige toestand verkeren (of in een toestand zoals Friesland rondom 1515, dat vergelijkbare kenmerken had, zij het met veel minder krachtige wapens). Is het dan niet merkwaardig om niet lump-sum belastingen, die er dus nauwelijks zijn, per definitie als ‘distortionary’ te karakteriseren? Maar men gaat niet uit van de werkelijke markt, maar van de perfecte markt (waar dan overigens wel weer zeer veel productiebedrijven zouden moeten zijn, maar dat terzijde).
(B) Eén productiebedrijf per land mag dus in het model, maar als daar 1 vakbond tegenoverstaat of 1 winkelketen (onderhandelingstechnisch niet helemaal onverstandig, natuurlijk) dan is dat weer ‘verstorend’, waarbij verstorend weer is afgezet tegen die perfecte markt.
The first-best output level, i.e. output with neither tax nor non-tax distortions, is denoted by xt. Thus, xt>0 measures the non-tax distortions and can be interpreted as an implicit tax on output. In fact, by offsetting the implicit output tax, an output subsidy … can raise output towards its first-best level xt.
Per definitie en zonder enige onderbouwing wordt er hier dus vanuit gegaan dat een lump sum belastingsysteem zonder vakbonden de perfecte hoeveelheid productie oplevert omdat een perfect marktsysteem dat nou eenmaal doet. Verschillen in bijvoorbeeld eigendom van woningen of aandelen doen er niet toe.
Each society features a social welfare function.
Tricky. Bestaat er echt zoiets als ‘maatschappelijk nut’? Valt het ‘nut’ van individuele mensen bij elkaar op te tellen (waarmee ik niet bedoel dat *geluk* uiteraard sterk wordt bepaald door banden tussen mensen maar het gaat hier niet om geluk maar om het rationele begrip nut, dat overigens ook individueel niet empirisch gedefinieerd is)? De totale geldelijke uitgaven of investeringen vallen op te tellen. Maar daar gaan dit soort functies niet vanuit. Die gaan er vanuit dat de hele maatschappij functioneert als, in feite, een bijenkorf waarbij het individu ondergeschikt is aan het geheel, de ‘Borg’ uit Startrek. Het gaat in dit soort modellen ook niet om het nut nu, maar om het nut ‘tot in der eeuwigheid’. Letterlijk. Het autistisch universum.
By accounting for the preferences of both workers and non-workers, social objectives differ from the objectives of the unions. In particular, the loss function of society i is defined over inflation, output and public spending:
Normal
0
21
false
false
false
NL
X-NONE
X-NONE
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:”Table Normal”;
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:””;
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:”Calibri”,”sans-serif”;
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-language:EN-US;}
Ha, daar is hij dan, de kwadratische verliesfuntie. Het gaat om g. De afwijking van g van de norm (git) wordt gekwadrateerd en dit wordt als een verlies afgetrokken van het sociale welvaren, waarbij dit sociale welvaren wordt gedefinieerd als het maatschappelijk ‘nut’ in de situatie zonder vakbonden enzovoorts! En die situatie durft met het ‘bliss point’ te noemen, zie beneden. Terzijde – waarom, als we dan toch bezig zijn, is er gezien het overheidsmonopolie dat banken op Euroschepping hebben geen kwadratische verliesfunctie voor de financiële sector in dit model!
Social objectives are the same in each country. The target level of inflation corresponds to price stability.
Om niet geheel duidelijke redenen sluit men dus aan bij de situatie waarin de ECB ‘prijsstabiliteit’ definieert.
The non-distortionary output level, ˜xt, represents the bliss point for output. The first-best level of government spending, ˜gt, can be interpreted as the optimal share of non-distortionary output to be spent on public goods if (non-distortionary) lump-sum taxes are available ….
Finally, bS denotes society’s subjective discount factor.
Hiermee doelt men op een soort interne rentevoet waarmee men de consumptie in de komende jaren, decennia en zelfs eeuwen afzet tegen de huidige consumptie. Tsja.
Employment is directly related to output through the production function. Hence, instead of output,
employment could have been included as an argument in the loss functions, with the target employment level
corresponding to the output level in absence of any distortions.
Dit begint toch aardig op de vermaledijde arbeidswaardetheorie te lijken, zonder de meerwaarde die door de bezitters wordt afgeroomd. LOL, want dit perfecte-marktdenkers hebben deze theorie altijd te vuur en te zwaard bestreden. Maar laten we het hier er verder bij laten dat er tegenwoordig geen ‘target employment level’ is in de Eurozone (vergeet niet dat Beetsma en Bovenberg dit schreven in 1999, toen werkgelegenheid nog wel een politieke doelstelling was). En dat ’employment’ in het politieke denken tegenwoordig zelfs eerder een negatieve dan een positieve lading lijkt te hebben – landen waar de werkgelegenheid met 20% daalde worden als voorbeeld gesteld voor ons!
En dat was het dan. ‘The actual loss experienced’ wordt niet bediscussieerd of gemeten. Er wordt niet aangegeven waarom er een verliesfunctie zou zijn. Er wordt niet aangegeven waarom dit verlies kwadratisch is (hoewel dat natuurlijk wiskundig wel lekker makkelijk is). De overheidsuitgaven worden niet geconceptualiseerd (Wat verstaat men in dit artikel onder publieke goederen? Vallen sociale verzekeringssystemen daar ook onder?). Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen beleids- en uitvoerende afdelingen van de overheid en de overdrachtsuitgaven, die deels overigens verzekeringen zijn. Particuliere schulden bestaan niet. De gehanteerde norm wordt weliswaar borreltafeltechnisch geconceptualiseerd als de overheidsuitgaven in een niet bestaanbare situatie maar empirisch en historisch ontbreekt elke onderbouwing. Monetaire interrelaties (de ‘multiplier’) bestaan niet (bedenk dat de bezuinigingen van overheid, huishoudens en bedrijven in Spanje nu al tot een daling van de R&D uitgaven van bedrijven van rond de 25% hebben geleid, strikt genomen is dat overigens niet de multiplier maar de accelerator of, in dit geval, de decellerator). Desondanks wordt dit allemaal geponeerd alsof het het woord van God is. Maar zo vanzelfsprekend is het allemaal niet. En daarmee zijn de conclusies dat ook niet. Snijden in de uitgaven van de overheid is geen panacee. Zeker nu niet.
Terzijde: als u formules in WordPress wil plakken dan moet u deze vanuit een pdf eerst naar word pasten, ze een beetje aanpassen, dan naar paint pasten, selecteren, ‘kopiëren’ en dan in wordpress plakken.
