Ierland een exportsucces? Nee, nog steeds niet. Echt niet.
Samenvatting: de verbetering van de Ierse handelsbalans wordt niet zozeer gedreven door een toename van de exporten maar vooral door een afname van de importen. Spreken over een exportgedreven herstel, zoals deskundigen doen, is daarom niet juist. En hoewel dalende importen de handelsbalans inderdaad hebben verbeterd is de dienstenbalans in 2010, vergeleken met 2008, zelfs verslechterd. Opvallend is dat de Ierse exportprestatie ver achterblijft bij die van andere huidige probleemlanden, zoals Spanje, Portugal, Denemarken en Griekenland – die het op hun beurt ongeveer net zo goed doen als Duitsland.
Volgens mensen die het weten moeten, zoals de EU-afgevaardigde Olli Rehn, is Ierland zich momenteel uit de crisis aan het exporteren. En volgens Hans-Werner Sinn, speciaal adviseur van mevrouw Merkel, komt dit doordat de ‘Unit Labor Cost’,oftewel de arbeidskosten per eenheid product, zijn gedaald. Daarmee is Ierland wat hem betreft een bezuinigings- en loonverlagingsvoorbeeld voor de andere probleemlanden!
Maar kloppen de beweringen van de deskundigen? Op het eerste gezicht lijkt dit wel zo te zijn: de lopende rekening met het buitenland, die eerst spectaculair verslechterde, is na 2008 spectaculair verbeterd (grafiek 1, de lopende rekening is het saldo van import en export van goederen zowel als van inkomens die in het buitenland zijn verdiend dan wel naar het buitenland gaan (winsten, royalties), plus ‘transfers om niet’ zoals het overmaken van geld door Ieren in Engeland naar familie in Ierland). Voor alle duidelijkheid: deze verbetering is een bijzonder goede zaak, voor de Ieren, hoewel de verdiende gelden de komende vijftig jaar of zo nodig zijn om de schulden in het buitenland af te betalen. Vijftig jaar? Ja. Tenzij de ECB bij zinnen komt en de inflatie laat oplopen – maar dat is een ander verhaal.
De Ieren verdienen dus weer, netto, aan het buitenland. Maar: dat was niet de vraag. De vraag was of dit kwam door een sterke toename van de export die niet alleen leidt tot meer geld voor de Duitse banken maar die ook de werkgelegenheid en de productie opstuwt. Dat is namelijk het verhaal van de deskundigen. En dan wordt het toch een wat ander verhaal. Als we naar de export van goederen kijken dan blijkt Ierland het de afgelopen tien jaar uiterst slecht gedaan te hebben, niet alleen vergeleken met Duitsland maar ook vergeleken met Spanje, Griekenland, Portugal en Denemarken (grafiek 2. Het is grotendeels onbekend, maar ook in Denemarken moet de ene bank na de andere worden overgenomen door de overheid en daalt het aantal banen – reden om dit land, met zijn overgewaardeerde munt, bij de andere ‘GIPS’ landen te rekenen.).
Opmerkelijk is dat, wat betreft de export naar landen buiten de Europese Unie, Portugal en Spanje het beduidend beter deden (en doen) dan Duitsland. En ook wat betreft de export naar de EU-partners doen deze landen het, vergeleken met Duitsland, bepaald niet slecht. Met uitzondering van Ierland. Gedurende vrijwel de gehele periode is de exportprestatie van Ierland beduidend slechter dan die van alle andere landen. Pas in 2010, en dan enkel voor de export buiten de EU, lijkt er verandering in dit patroon te komen. Maar als we naar de maandcijfers tot en met juli voor 2011 kijken (die wegens seizoenseffecten moeilijk met de jaarcijfers kunnen worden vergeleken) dan lijkt deze trend zich niet door te zetten: de exportgroei van Ierland is laag. In 2011 was de groei van de importen zelfs hoger dan die van de exporten.
Ierland heeft wel degelijk een groot overschot op de handelsbalans (en een groot tekort op de dienstenbalans, maar daar gaat het hier niet over, de liefhebber mag zelf een grafiek maken van de uiterst teleurstellende ontwikkeling van deze balans op basis van deze gegevens – het tekort in 2010 was groter dan in welk van de jaren 1998-2008 dan ook!). En dit tekort is ook aanzienlijk toegenomen, de afgelopen jaren, wat verreweg de voornaamste reden is voor de verbetering van de lopende rekening. De afname van de importen moet echter niet geweten worden aan een opleving van de exportproductie en een concurrerend bedrijfsleven – maar (geheel volgens de boekjes overigens) aan de economische krimp die nu al jaren achtereen aanhoudt.
Voor een concurrerend bedrijfsleven heb je namelijk niet alleen concurrerende lonen nodig – maar ook technologie en organisatie. En dat is net datgene wat je met loonsverlagingen alleen niet voor elkaar krijgt. Mensen kopen geen Mercedes omdat het een goedkope auto is.
“Tenzij de ECB bij zinnen komt en de inflatie laat oplopen”
Tussen neus en lippen. De bailout mentaliteit, daar is’ie weer. Laat de spaarders maar betalen voor wanbeleid/crimineel gedrag.
Wellicht zou het meer voor de hand liggende alternatief ook genoemd moeten worden? Verlies nemen, herstructureren, faillissement, de juiste prijs voor het risico. etc.
BTW spaarders is niet gelijk aan de rijken maar dat is toch wel bekend?
Undoubtedly an excellent article! Weve book marked it and mailed versus eachother to virtually all my pals due to the fact I do know they’re going to fascinated, thanks!