‘Endogeen geld’ – drie oplossingen
Een groep economen die, merkwaardig genoeg, heterodox genoemd wordt baseert zijn ideeën op theorieën die, anders dan de gangbare theorie, consistent zijn met de monetaire statistiek. Hmmm – een theorie die consistent is met de meetgegevens is ‘heterodox’, in de economische wetenschap. Merkwaardig. In ieder geval: deze statistieken geven aan dat geld ‘uit het niets’ geschapen kan worden. Als u rood staat dan heeft u geld van de bank geleend – geld dat er eerst niet was. En hetzelfde voor een hypothecaire lening.
Geven dit soort ideeën ook een handvat om de crisis te lijf te gaan? Ja. Ik wil er hier drie noemen, niet om ze direct als maatgevend naar voren te brengen maar omdat we wellicht wat meer ‘out of the box’ moeten gaan denken.
A. Tax backed bonds. Dit idee is uitgewerkt door Philip Pilkington en Warren Mossler. Eigenlijk is het simpel. Aan staatsobligaties wordt een clausule toegevoegd dat ze in specifieke bijzondere omstandigheden kunnen worden gebruikt om tegen (vrijwel) de nominale waarde belasting te betalen. En die bijzondere omstandigheden zijn dat de overheid geen rente en aflossing op deze obligaties betaalt. Dan moet de overheid ze dus accepteren als geld – en ze zijn dan dus ondanks de problemen van de overheid nog steeds zo goed als geld. En de overheid heeft weliswaar nog steeds financieringsproblemen – maar is wel van een deel van zijn schuld af.
B. Het preferent maken van bedrijfscrediteuren in geval van faillissement, nog voor pand- en hypotheekhouders en de belastingdienst. Het idee hierachter is dat crediteuren in wezen een bankfunctie vervullen: ze accepteren een schuld als wettige betaling voor een wettige levering: goederen veranderen van eigenaar, diensten worden geleverd. Op basis van een particuliere transactie en op onderpand van schuld wordt eigenlijk een particulier soort geld uitgegeven, endogener kan het niet (ik begrijp niet dat Oostenrijkse economen met hun goudobsessie dit geen prachtige ideeën vinden). Zie Knibbe, Mahé en Schrijvers hierover. Anders dan bij geldscheppende banken het geval is, is de tegenwaarde van de schuld echter geen wettig betaalmiddel maar een ‘crediteurenpost’ op de balans van het gefailleerde bedrijf. Door deze crediteurenpost preferent te maken is de waarde hiervan zekerder en heeft de leverancier minder risico en dus meer reden te leveren. Met name in landen als Ierland en Griekenland, waar de hoeveelheid wettig betaalmiddel (M-3 definitie) zo ongeveer met 40% gedaald is kan dit liquiditeitsproblemen oplossen. Dit uiteraard ten koste van de pand- en hypotheekhouders en de staatskas. Hypotheek zal dan minder eenvoudig gegeven worden – maar in het verleden is dat wellicht ook wel eens te makkelijk gebeurd. Overigens is het mogelijk dat de Ierse en Griekse wetboeken hier al in voorzien, ik heb geen idee. Maar in Nederland kan een leverancier nu al in geval van faillissement BTW terugvorderen bij de belastingdienst.
C. Daarbij is het met name in tijden van geldschaarste zoals nu in Zuid-Europa en Ierland, wenselijk om bankleningen van geldscheppende instellingen achtergesteld te maken omdat het aflossen van deze leningen direct tot geldvernietiging leidt. Wat problemen kan opleveren voor het afbetalen van niet geldscheppende leningen, volgens de ideeën van Paul Grignon
Dit zijn nog geen uitgewerkte plannen of voldragen ideeën – maar ze geven wel aan dat alternatieven mogelijk zijn. Commentaar graag!
“Een groep economen die, merkwaardig genoeg, heterodox genoemd wordt baseert zijn ideeën op theorieën die, anders dan de gangbare theorie, consistent zijn met de monetaire statistiek… .. deze statistieken geven aan dat geld ‘uit het niets’ geschapen kan worden”
Bedoel je daarmee dat orthodoxe economen ontkennen dat geld uit het niets geschapen kan worden?
Ehm – ja dus. Denk aa de ‘loanable funds’ ideëen die uitgaan van een vaste hoeveelheid geld in omloop, of althans een hoeveelheid geld in omloop die niet wordt beïnvloed doordat er meer wordt geleend. Iets minder strict: de ideëen over de money multiplier die er echter ook vanuit gaan dat het de centrale bank is die de geldhoeveelheid bepaald. Waar over te discussiëren valt: http://www.federalreserve.gov/pubs/feds/2010/201041/201041pap.pdf
En zie ook dit verhaal: http://peemconference2013.worldeconomicsassociation.org/wp-content/uploads/WEA-PEEMconference2013-Knibbe-e.a..pdf