Beste Stef, alleen een stijging van de totale bestedingen biedt soelaas
In De Volkskrant van vandaag staat een interview met de minister van Wonen en Rijksdienst, Stef Blok.
Uit dit artikel wordt duidelijk dat:
A. Door het huidige beleid het vertrouwen van woningbouwcorporaties ondertussen dusdanig gedaald is dat tientallen nieuwbouwprojecten worden afgelast.
B. Het CPB met een woningmarktmodel werkt waarin de wonigprijzen elk jaar met 1% stijgen (zal wel reeel zijn, betekent dus nominaal 3%). Zie hierover onder andere dit artikel mijnerzijds van alweer twee jaar geleden, waarin wordt betoogd dat dit soort aannames zijn gebaseerd op econometrische schattingen van de woningmarkt die ten onrechte de kapitaalmarkt (de financiering van de hypotheken) verwaarlozen. Tot 2008 kon dat (nou ja, eigenlijk ook niet, maar omdat er nog geen ‘Mynski-moment’ was geweest leek het of het kon), daarna niet meer.
Maar het blijkt ook dat er geen benul is van de rol van bestedingen in een economie zoals die bijvoorbeeld in de nationale rekeningen wordt gemeten (dus niet: verondersteld, nee, gemeten). Ik citeer:
‘Woningcorporaties, de SP en ook huurderverenigingen willen die heffing inruilen voor investeringsverplichtingen. Dat levert de staatskas evenveel op aan btw, en de economie veel meer huizen en werk voor bouwvakkers. Ziet u daar iets in?
Dat is een klassieke discussie over de vraag of je een land uit de recessie kunt halen door meer uit te geven. Ik denk zelf dat het niet zo werkt. Maar ik zeg: werk je plan uit, laat het doorrekenen en als het blijkt te kloppen zalik er geinteresseerd naar kijken. Zover zijn we echter nog lang niet. Ze kunne het geld ook binnenhalen door een deel van hun bezit te verkopen’
In een situatie waarin al projecten worden afgeblazen wordt dus met zoveel woorden gesteld dat dat geen verdiepend effect heeft op de huidige crisis…
Maar beste meneer Blok: recessies worden altijd en overal
enkel beëindigd doordat er meer wordt uitgegeven. En nooit doordat spaargelden niet meer worden geïnvesteerd of doordat inkomens worden afgeroomd om de overheidsschulden af te lossen.
Dat hoeven geen overheidsuitgaven te zijn. Het kunnen ook bedrijfsinvesteringen of exporten of consumentenbestedingen zijn. De grote bijdrage van Keynes aan de economie was niet wat wij nu Keynesiaans denken noemen. Nee. Het was de (aan de destijds embryonale nationale rekeningen ontleende) introductie van het idee van ‘de circulaire stroom van het geld’ in de economie: inkomen wordt besteed en leidt tot productie die weer tot inkomen leidt. En de nationale rekeningen geven in detail weer hoe dat werkt. Waarbij, in een monetaire economie, die stroom kan haperen, door dat consumenten het geld vasthouden (minder consumptie of aflossen van leningen), doordat bedrijven het geld vasthouden (minder investeringen (inclusief woningbouw) of aflossen van leningen), omdat de export stagneert of omdat de overheid minder gaat besteden. Of (zoals nu, met uitzondering van de export) een combinatie van deze zaken. Maar hoe dan ook: als die stroom hapert – dan moet die stroom weer op gang komen. En wat u doet is het omgekeerde – eigenlijk een klassiek voorbeeld van wat economen ‘crowding out’ noemen, overheidsbestedingen die particuliere bestedingen verdringen. Of eigenlijk, in dit geval, belastingen die particuliere bestedingen onmogelijk maken. Een politiek die overigens haaks staat op de lage rente politiek van de ECB, die er vanuit de gedachtengang van de circulaire stroom van het geld juist op gericht is de particuliere investeringen en bestedingen te doen toenemen!
En, meneer Blok, ik weet dat er economen zijn (de zogeheten ‘Freshwater’ economen) die alles uit de kast halen om te bewijzen dat de circulaire rondgang van het geld niet van belang is: “Ricardian equivalence”, het weglaten van geld uit de modellen (werkelijk!), het veronachtzamen van de rol van schulden in de economie, ‘Intertemporal optimization’ – allerlei denkstrategieën die moeten bewijzen dat als er nu minder (meer) wordt uitgegeven er later meer (minder) wordt uitgegeven, waarbij het nu minder (meer) uitgeven per definitie wordt gezien als een rationele keuze. Deze strategie blijkt echter alleen te lukken als we geld finaal uit de modellen wegdefiniëren. En dat zal u, als voormalig bankier, toch een wat onzalig idee vinden! Hoewel we (en daar heeft u blijkens het interview met uw neus bovenop gestaan toen u bankier was) uiteraard wel moeten waken voor geldcreatie die slechts tot inflatoire prijsstijgingen van de woningvoorraad leiden – wat economen van het CPB die van de Freshwater-economen geleerd hebben dat je geld en schulden mag verwaarlozen dan weer leidt tot absurede aannames in hun modellen. U kunt ze op dat gebied nog wel een lesje leren!
Niet helemaal met u eens w.b. het idee dat bankiers het geen goed idee zouden vinden wanneer geld/schuld uit de economische modellen zou worden gezuiverd.
Zoals Baudelaire zegt, “La plus belle des ruses du diable est de vous persuader qu’il n’existe pas.”
(Vaak door Michael Hudson geparafraseerd)
De neoklassieke economie is uiteindelijk toch vooral een project van de financiële sector, en vanuit het perspectief daarvan zijn die softe zoutwater-economen maar vervelende zeurpieten.
(Als mensen als Krugman een fatsoenlijke opleiding hadden gehad, bij Minsky bijv., hadden ze allang volledig gebroken met de neoklassieke fantasie.)
Hey, you used to write fatscntia, but the last few posts have been kinda boring… I miss your great writings. Past few posts are just a little out of track! come on!
God has cool pointers on living wisely in the blogosphere? Read softly and carry a big stick??Thanks SO MUCH for tagging me. It has been more of a burden for me to read books, as the free time that I typically have is at night. After a few pages my mind wanders and I start doing the head nod and bob, particularly if I’m ensconced in the command center (Lazy Boy + remote control + cold drink). That, and my vision is starting to go too.Yes, these sound like excuses but I’ll try to see what I can come up with per the meme.
Don’t all defendants have the right to exculpatory evidence? If the State claims they can’t allow evidence vital to the DEFENSE to be heard in open court, isn’t it a reasonable possibility that the court would dismiss the charges (especially if one of the defendants was the governor of CA)?
liebe joanna,mein tee ist jetzt alle und mein lieblingsprodukt ist gefunden. :)mein lieblingsprodukt ist die holzgarderobenleiste ,aber über die tolle kette würde ich mich auch wahnsinnig freuen,wenn ich die gewinnen würde.liebe grüße susan s.