Een ‘Driewerf A’ waardering voor Nederland? Vergeet het!
Nederland is een land waarin steeds meer mensen steeds duurdere woningen met steeds hogere hypotheken hadden, waarbij op dit moment de woningen steeds sneller steeds minder waard worden en de inkomens in steeds hoger tempo steeds meer in koopkracht dalen – maar waarbij de leningen niet omlaag gaan. Verdient een dergelijk land een ‘Triple A’ rating van de drie monopolisten die deze ratings uitdelen? Die vraag zou belangrijk zijn als de ratings wat voorstelden – maar dat doen ze niet.
Binnenkort zal de onrust over de ratings die we van de ratingbureaus krijgen weer losbarsten. Ten onrechte. Want je kunt deze bureaus niet serieus nemen. Waren het niet deze bureaus die de gesecuritiseerde hypotheken, de ‘mandjes’ met hypotheken waarin de bureaus de rotte appels niet helemaal zichtbaar in het mandje verborgen, een ‘triple A’ investeringsrating gaven, de hoogste die er was, onder andere door bepaalde risico’s helemaal niet mee te wegen? En die dit deden in een monopoliesituatie waar ze hierbij zelf voordeel van hadden (zie dit prijswinnende artikel, uit 2006)? Natuurlijk!
Nederland krijgt nog steeds een ‘Driewerf A’ rating, zowel van S&P als van Fitch als van Moody’s. Maar ook in Nederland is dat enkel het geval omdat de rotte appels onderin het rating-mandje zijn gestopt. Wat is er aan de hand? Nederland heeft:
* geen eigen munt
* zo ongeveer de hoogste hypotheekschuld als percentage van het BBP ter wereld (en dan heb ik het enkel nog niet over de leegstaande kantoren op de balansen van de bedrijven).
* banken die in deze situatie in de startblokken staan om te laten bijstorten op hun hypotheek (lees dit mooie maar angstwekkende stuk van Jos Koets)
* gedaalde en nog steeds dalende woningprijzen
* een (licht) stijgende hypotheekrente
* scherpere regels om een hypotheek te kunnen krijgen
* een snel stijgende werkloosheid (overigens nog niet op het moment dat de vorige ratings bekend werden gemaakt)
* snel en gedurig dalende inkomens (dat was wel bekend)
* een kabinet dat de lasten verhoogt
* een Centrale Bank die de lasten verhoogt (pensioenpremies!)
* afnemende consumptie, dalende investeringen en een krimpende overheid
* een zeer grote risicofactor: geen eigen munt
* een situatie waarin de ambtenaren nominaal twee jaar op de nullijn worden gezet en dus reëel minder overhouden waarbij dit ook de bedoeling is voor het bedrijfsleven
* banken die niet allemaal, financieel gezien, even stevig zijn
* maar die wel een disproportioneel grote sector van onze economie zijn
* en we hebben geen eigen munt (of had ik dat al gezegd?).
Als het tegenzit kost het, enkel op de woningmarkt, zomaar 50 miljard. En dat zouden die ratingbureaus toch door moeten hebben. Geen paniek dus, over de ratings. Die zijn al heel lang te hoog, voor ons. Wel natuurlijk over de rest.
Het minste dat moet gebeuren is dat banken, als ze mensen laten bijstorten, zelf ook een deel van de rekening betalen (in plaats van extra boetes en kosten in rekening te brengen – zie het stuk van Koets)! Goed voor de huishoudens, natuurlijk, en dat is belangrijk. Maar ook: het geeft de banken een prikkel om eerst na te denken en met goede oplossingen te komen. Nu hebben ze eerst te veel uitgeleend, want ze als het zo doorgaat op het totaal verkeerde moment proberen goed te maken door dat geld weer terug te halen. En het is natuurlijk redelijk om ook de uitlener op te laten draaien voor een deel van het risico.
Daarnaast zal een tijd lang een deel van de 12 miljard of zo die de hypotheekrente nu kost direct gebruikt moeten worden als aflossubsidie in plaats van rente-subsidie. Ziet u een andere oplossing behalve dan steun aan de banken, die daarna ongetwijfeld toch gaan proberen de onderwaarde hypotheken alsnog binnen te halen? Probleem hiermee: het geld van de hypotheekrentesubsidie blijft in roulatie via bijvoorbeeld hoge salarissen en dergelijke, aflossubsidie ‘verdwijnt’ in de huidige situatie door gelddestructie. Maar ja. Dat is een van de problemen die je hebt, als je geen eigen munt hebt. Of moeten we er eindelijk eens voor gaan zorgen dat die Euro ook van ons wordt, bijvoorbeeld door het Europese parlement in plaats van de staatshoofden te laten besluiten over de ECB?
Veel risico’s, ben ik het mee eens. Maar eind van de dag zullen mensen ergens heen moeten met hun euro’s en dan is Nederland toch erg aantrekkelijk. Al is het alleen maar omdat, als de pleuris echt uitbreekt en de eurozone uiteen valt, men waarschijnlijk terugbetaald zal worden in een keiharde gulden.
@Jesse Frederik
Met deze schuldenberg en potentieel lagere waardering is het de vraag of de gulden weer een sterke munt zal worden, mocht de euro uit elkaar vallen.
@Henk
Tuurlijk wordt het een sterke munt zie ons handelsoverschot.
De overheidsschuld van Japan is 208% van het BBP en Japan heeft geen problemen met een zwakke Yen. Integendeel, doordat de Yen zo’n gerespecteerde munt is, wordt de Yen in tijden van crisis zo sterk dat de Japanse export er onder lijdt.