Moeten huurders bloeden voor koopmarkt?
De woonplannen van de carnavalscoalitie zijn alweer een tijdje bekend. Behalve dat ik me had voorgenomen een link naar het filmpje van de aankondiging met een blije Stef – ‘impuls&duidelijkheid ‘- Blok even ergens te bewaren voor later carnavalesk hergebruik, was ik er eigenlijk niet zo mee bezig geweest.
Totdat ik er gisteren met de haren werd bijgesleept; ik moest schrikken van de commentaren van enkele economen op de MeJudice poll hierover. De stelling waarop gereageerd moest worden was: “Door het verhogen van de huurprijzen komt een doorstroming – van huursector naar koopsector – op de woningmarkt op gang“. Enkele commentaren:
– “Hogere huren, maakt huren minder aantrekkelijk”
– “uit eigen ervaring weet ik dat huurders vanwege de goedkope huur niet doorstromen, ook al zouden ze eigenlijk toe zijn aan een groter/beter huis”
– “Zou in theorie wel moeten maar huurverhoging is ‘beperkt’”
Weinig uitgeslapen als ik soms ben heb ik nu pas door wat het idee is: prijzen van koopwoningen mogen niet dalen. Om de overstap van huur naar koop aantrekkelijker te maken moeten dus de huren omhoog. Met een stuk meer dan nu is voorgesteld, volgens de economen die in dit mechanisme geloven en het aanhangen.
Huurders die helemaal geen zín hebben om te kopen gaan dus betalen om de markt voor koopwoningen te redden en de prijzen op peil te houden. Met hogere huren, of zelfs nog lang niet ‘hoger genoege’ huren.
Toegegeven: het plan zo samen te vatten is een beetje een eenzijdig destillaat. En misschien móeten de huren best wat omhoog omdat corporaties anders niet gaan investeren (maar helaas vooral om de huurdersheffing te kunnen opbrengen). Scheefwonen ís in bepaald opzicht een beetje onhandig.
Maar toch: een aspect van het plan is de lasten voor wonen hoog te houden. In Parool schreef ik naar aanleiding van iets soortgelijks, de Gemeentehypotheek, recent dit: De overheid moet mensen helpen schulden af te bouwen in plaats van ze daar verder mee op te zadelen. Niet het leenbedrag moet omhoog, doch huizen- en grondprijzen moeten dalen, om de woningmarkt weer vlot te trekken. Het artikel is een betoog voor het beperken van rent-seeking.
Het lijkt leuk, met veel geleend geld de woningprijzen opdrijven, maar uiteindelijk is de echte economie de dupe omdat we een groot deel van ons inkomen afdragen aan een overmatig groeiende, niet productieve FIRE sector. Om dezelfde reden kunnen we de val van SNS omarmen, betoogde ik eerder.
Overigens staan er op Me Judice ook economen die hier bij aansluiten:
– “Werkloosheidsdreiging en bijbehorend koopkrachtverlies doet kopers wellicht toch aarzelen”
– “Gebaseerd op gangbare economische principes”
Gelukkig, er zijn nog mensen die achter een muurtje kijken naar, bijvoorbeeld, de vraagkant. De paradox is dat de ‘school’ die voor hoge huren is, vaak ook voor bezuinigen en loonmatiging is (misschien generaliseer ik). Hoe met deze voor groei en koopkracht giftige combinatie die hoge huren (en hoge hypotheken) überhaupt opgebracht kunnen worden, dat blijft een raadsel. Als de aanbodkant maar goed zit…
Dezelfde school (ongenuanceerd gesteld), neemt overigens impliciet en blind aan dat de prijzen op de huurmarkt niet kloppen en die op de koopmarkt wel, want die komen op een vrije markt tot stand. Vrije markt? Het NIBUD en de AFM bepalen de leencapaciteit, en daarmee de koopkrachtige vraag en daarmee de prijs.
